Aşil Tendon Yaralanması Tedavisi

Aşil Tendon Rüptürleri

Hastanın aktivite beklentilerine, yaşına, spor seviyesine bağlı olarak tedavi için konservatif ya da cerrahi tedavi seçeneklerinden birisi tercih edilir.

Aşil Tendon Rüptürü Konservatif Tedavisi

1.hafta
Erken dönemde yürüyüş breysi 3 adet topuk yükseltici ile kullanılır, breys sadece banyo sırasında ve ayağı havalandırmak için çıkarılabilir, breys çıktığında yük verilmez ve ayak dorsal ekstansiyona getirilmez. İki koltuk değneği kullanarak hastanın tolere edebildiği oranda yük verilebilir. Her gün ayak parmakları sık sık hareket ettirilir.

2.haftadan sonra
2.haftadan sonra hasta, yürüyüş breysinin en üstteki topuk yükseltici kısmını çıkarır, 2 adet topuk yükseltici ile kullanır. Hasta tolere edebilirse tam yükle yürüyebilir, gerekirse koltuk değneği kullanabilir. Her gün ayak parmakları sık sık hareket ettirilir

4.haftadan sonra
Yürüyüş breysi 1 adet topuk yükseltici ile kullanılır. Koltuk değneğine gereksinim duymadan tam yükle yürüyebilir. Her gün ayak parmakları sık sık hareket ettirilir.

6. haftadan sonra
Yürüyüş breysi topuk yükseltici olmadan kullanılır. Her gün ayak parmakları sık sık hareket ettirilir.

8. haftadan sonra
Poliklinik kontrolü için hasta hekimine gitmelidir.Yürüyüş breysi de bırakılır. Hasta, günlük kullandığı ayakkabısının içine 14.haftaya kadar topuk yükseltici koyarak kullanmalıdır. Kompresyon çorabı efüzyonu azaltmak için faydalı olacağı için hastanın kullanması tercih edilir.Tüm egzersiz programı yavaş ve dikkatli bir biçimde yapılmalıdır. Egzersizlerin takibi için haftada iki kez hekim ile klinik görüşme yapılmalıdır.

Öncelikle ayak bileği eklem hareket açıklığı egzersizleri çalışılır. Dorsal ekstansiyon, plantar fleksiyon, supinasyon ve pronasyon yönlerinde düşük dirençli egzersiz lastikleri ile çalışılabilir. Eklem hareket açıklığı egzersizleri sırasında aktif plantar fleksiyonun 0°’yi geçmemesi önerilir.

Denge egzersizleri kontrollü şekilde trambolin ile başlanır. Sandalyede oturur pozisyonda topuk yükseltme egzersizi yapılır. Yürüme eğitimleri verilerek yürüyüş paternindeki eksiklikler giderilir. Kondüsyon bisikleti ile dirençsiz olarak çalışılabilir. Mini squat yapılabilir. Diz ve kalça egzersizleri ayak bileğinde hareket olmayacak şekilde çalışılabilir.

10. haftadan sonra
Daha önceki haftalardaki egzersizler arttırılarak devam ettirilir. Denge egzersizleri denge tahtaları ile çalışılmaya başlanır. Aktif dorsal ekstansiyon, plantar fleksiyon, supinasyon ve pronasyon hareketleri dirençli olarak cihazlar yardımı ile yapılabilir.
Yavaş yürüyüş antrenmanlarına başlanabilir.

12. haftadan sonra
Önceki egzersizlere ek olarak yürüyüş egzersizi her gün 20 dakika yapılmalıdır.

16. haftadan sonra
14. hafta itibari ile normal ayakkabılar giyilir, 16.haftadan sonra yalınayak yere basılabilir. Efüzyon hala devam edebileceği için kompresyon çoraplarına devam edilir.

Tüm egzersizler hastanın tolere edebileceği ölçüde arttırılır. Ayakta iken iki ayak üzerinde yükselme egzersizi tek ayak üzerinde yapılacak şekilde zorlaştırılır. Egzersizler konsantrik ve ekzantrik şekilde planlanmalıdır. Hafif jog koşularına başlanır. Koşu programı, 8 ve zig zag şeklinde koşulara doğru zorlaştırılır. İki ayakla zıplama ve inme çalışmaları yapılır

18. haftadan sonra
Eğer iyi bir koşu tekniği kazanıldı ise dışarıda koşulara başlanır. Non kontak sporlarda en erken 20. haftada, kontak sporlarda 24 haftada spora geri dönüşe izin verilir. Yaralanmadan sonraki 6. ve 12. aylarda fonksiyonel durumunun değerlendirilmesi için tekrar hekim kontrolü gerekir

Aşil Tendon Rüptürü Post Operatif Tedavi Yaklaşımı

0.gün-2.hafta
İlk 2 hafta hasta, ortopedi hekiminin kontrolü altında olur.
Yürüyüş breysi 3 adet topuk yükseltici ile kullanılır. Yürüyüş sırasında iki koltuk değneği kullanılarak hastanın tolere edebildiği oranda yük verilebilir. Yürüyüş breysi 6 hafta boyunca uyku sırasında da kullanılır.
Her saat başı 5×5 sn submaksimal izometrik plantar fleksiyon egzersizi ve ayak parmaklarına yönelik fleksiyon-ekstansiyon hareketi 3×20 tekrar olarak yapılır

2.haftadan sonra
Yürüyüş breysi 2 adet topuk yükseltici ile kullanılır, en üstteki topuk yükseltici çıkarılır. Hasta tam yükle yürüyebilir, gerekirse koltuk değneği kullanılabilir. Breysin banyo sırasında ve ayağı havalandırmak için çıkarılmasına izin verilir. Breys çıktığında yük verilmemeli ve ayak dorsal ekstansiyona kesinlikle getirilmemelidir.
Önceki dönemde önerilen egzersizlere sayılarını arttırarak devam edilir. Egzersizlerin takibi ve klinik kontrol için haftada iki kez hekim ile görüşülmelidir.
Kondüsyon bisikleti, hastanın yürüyüş breysi ayağında takılı iken kullanabilir.

Eklem hareket açıklığı egzersizleri çalışırken dorsifleksiyon yönüne doğru olan aktif plantar fleksiyonun 15°’yi geçmemesi önerilir. Ayak bileği plantar fleksiyonu sarı egzersiz lastiği ile çalışılabilir.
Sandalyede oturur pozisyonda ağırlıksız olarak topuk yükseltme egzersizi yapılır.
Yürüme eğitimleri koltuk değneksiz ve yürüyüş breysi hastanın ayağında iken çalışılır. Aynı önlemler alınarak denge egzersizlerine de başlanır.
Diz ve kalça egzersizleri ayak bileğinde hareket olmayacak şekilde çalışılabilir. Mini squat ile kuvvetlendirme antrenmanları yapılabilir.

4.haftadan sonra
Yürüyüş breysi 1 adet topuk yükseltici ile kullanılır. Hasta koltuk değneklerine gerek duymadan tam yükle yürüyebilir. Önceki dönemde önerilen egzersizlere sayıları arttırılarak devam edilir.
Eklem hareket açıklığı egzersizleri çalışırken dorsifleksiyon yönüne doğru olan aktif plantar fleksiyonun 10°’yi geçmemesi önerilir. Ayak bileği plantar fleksiyonu yeşil egzersiz lastiği ile çalışılabilir.
Sandalyede oturur pozisyonda hafif ağırlıkla topuk yükseltme egzersizi yapılır.
Egzersiz lastiği ile supinasyon ve pronasyon hareketleri çalışılmaya başlanır.

5. haftadan sonra
Yürüyüş breysi yükseltici olmadan kullanılır.
Eklem hareket açıklığı egzersizleri çalışırken aktif plantar fleksiyonun 0°’yi geçmemesi önerilir.
Sandalyede oturur pozisyonda kum torbası gibi bir ağırlıkla topuk yükseltme egzersizi yapılır.
Aktif plantar fleksiyon, supinasyon ve pronasyon makaralı sistemlerle çalışılarak kuvvetlendirilebilir. Leg press antrenmanlarına başlanabilir.

6. haftadan sonra
Poliklinik kontrolü için ortopedi hekimine gidilmelidir.
Hekim kontrolü sonrası yürüyüş breysi bırakılır. Ayakkabılar 4 hafta daha topuk yükseltici ile kullanılmalıdır. Kompresyon çorabı efüzyonu azaltmak için faydalıdır.
Tüm egzersiz programı yavaş ve dikkatli bir biçimde yapılmalıdır. Egzersizlerin takibi için haftada iki kez hekim ile görüşülmelidir.
Aktif ayak bileği eklem hareket açıklığı dorsal ekstansiyon, plantar fleksiyon, supinasyon ve pronasyon yönlerinde egzersiz lastikleri ile çalışılabilir.

Sandalyede oturur pozisyonda topuk yükseltme egzersizlerine devam edilirken %50 yük ile ayakta topuk yükseltme egzersizlerine geçilir. Yürüme eğitimlerine devam edilir.
Makaralı sistemlerde aktif plantar fleksiyon ve leg presste topuk yükselme çalışılırken plantar fleksiyonun 0°’yi geçmemesi önerilir.
Bu dönemde yavaş yürüyüş antrenmanlarına başlanabilir

8. haftadan sonra
Ayakkabılar 10.haftaya kadar topuk yükseltici ile kullanılmalıdır. Tüm egzersiz programı yavaş ve dikkatli bir biçimde yapılmalıdır. Yürüyüş egzersizi her gün 20 dakika yapılabilir.
Tam yük ile bilateral ayakta başlanan topuk yükseltme egzersizleri, zamanla zorlaştırılarak tek ayak üzerinde yükselme şeklinde yapılır.
Leg press cihazında topuk yükselme çalışılır. Makaralı sistemlerde bacaklara yönelik kuvvet antrenmanları başlanabilir.
Denge egzersizleri denge tahtaları ile çalışılarak zorlaştırılır

12. haftadan sonra
10.haftadan sonra topuk yükseltici olmadan günlük ayakkabılar kullanılabilir. 12. haftadan sonra hastanın yalın ayak basmasında sakınca yoktur.
Efüzyon hala devam edebileceği için kompresyon çoraplarının kullanımına devam edilir.
Tüm egzersizlere hastanın tolere edebileceği ölçüde arttırılarak çalışılır. Egzersiz programı konsantrik ve ekzantrik egzersizleri içerecek şekilde planlanmalıdır. Hafif jog koşularına başlanır. Koşu programı, 8 ve zig zag şeklinde koşulara doğru zorlaştırılır. İki ayakla zıplama ve inme çalışmaları yapılır

14.haftadan sonra
Eğer hasta, iyi bir koşu tekniği kazandı ise dışarıda koşulara başlamasına izin verilir.
Bu dönemde spora özgü antrenmanlar için çalışmalara başlanır. Non kontak sporlarda en erken 16. haftada, kontak sporlarda 20. haftada spora geri dönüşe izin verilir.
Yaralanmadan sonra 6. ve 12. aylarda fonksiyonel durumunun değerlendirilmesi için hekim kontrolü gerekecektir